14 December 2006


Η κάθοδος & η πτώση της ανθρώπινης υπεροχής

του

VANCE LEHMKUHL

συγγραφέα και σκιτσογράφου

από τη σελίδα της

http://www.navs-online.org

North American Vegetarian Society

¶Το

Από την αρχαιότητα μέχρι μερικές εκατοντάδες χρόνια πριν, σχεδόν όλοι οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο ήλιος περιστρέφεται γύρω από τη Γη. Αυτό φαινόταν λογικό επειδή, καθώς ήμασταν το κέντρο της συνείδησης - η δημιουργία και το ίδιο το σύμπαν, ο κόσμος έπρεπε λογικά να υπάρχει ως σκηνικό για την ανθρωπότητα. Το να σκεφτείς διαφορετικά ήταν αίρεση για μερικούς και αποθαρρυνόταν για όλους. Όταν αποδείχθηκε ότι η Γη μας είχε κάποιον άλλο εκτός από το πρωταγωνιστικό ρόλο στο μεγάλο σχέδιο, ήταν μια τεράστια μετατόπιση παραδείγματος και ως ένα ορισμένο βαθμό ακόμα είναι.


Η τρέχουσα ορθοδοξία είναι ότι αν και τοποθετηθήκαμε σε έναν απόμερο πλανήτη καθόλου κοντά στο κέντρο του γαλαξία μας, το είδος μας είναι ακόμα το άλφα και το ωμέγα της δημιουργίας, ή τουλάχιστον, αν δεν συμβαίνει αυτό, της συνείδησης. Τώρα, μέσα στις τελευταίες δεκαετίες, το κλισέ μας "αυτό είναι που μας ξεχωρίζει από τα ζώα" ή αυτό που ονομάζω "ανθρώπινη υπεροχή," έχει δεχτεί επίθεση από τα νέα επιστημονικά δεδομένα για τη ζωική συμπεριφορά. Μέσα ακόμη και στα τελευταία χρόνια αυτή η πεποίθηση έχει αναγκαστεί να υιοθετήσει πιό σύνθετες θέσεις σε υψηλότερο έδαφος αφού τα νερά από τη πλημμύρα της πραγματικότητας έχουν πλημμυρίσει τις προηγούμενες θέσεις μας.


Από την αυγή του χρόνου, υποθετικά ήμασταν τα μόνα ζώα με μια πραγματική γλώσσα. Από τον 20ό αιώνα όμως αυτή η έννοια είχε ήδη αμφισβητηθεί και η αξίωσή μας περί ιδιαιτερότητας έγινε "άνθρωπος ο κατασκευαστής εργαλείων." Πρώτα ήμασταν τα μόνα ζώα που χρησιμοποίησαν εργαλεία, κατόπιν όταν αυτό καταρρίφθηκε, το μόνο ζώο που έφτιαχνε εργαλεία. Με τα αποδεικτικά στοιχεία για τους χιμπατζήδες που διαμορφώνουν και χρησιμοποιούν εκσκαπτικά εργαλεία για τερμίτες μέσα στους σάπιους κορμούς, κι αυτό καταρρίφθηκε επίσης.



Είναι καλό πράγμα που οι υπερασπιστές της μοναδικότητας του ανθρώπου δεν διαλάλησαν δυνατά ότι αυτοί μπορεί να έχουν εργαλεία, αλλά εμείς έχουμε ολόκληρες συλλογές από εργαλεία, επειδή μόλις έχει έρθει στο φως ότι ορισμένοι χιμπατζήδες χρησιμοποιούν επίσης τα πολλαπλά διαμορφωμένα από αυτούς εργαλεία σε μια δεδομένη εργασία. Το National Geographic ανέφερε ότι "χρησιμοποιώντας υπέρυθρες κάμερες που τίθενται σε λειτουργία από τη κίνηση, οι ερευνητές έχουν τεκμηριώσει πώς οι χιμπατζήδες στη Δημοκρατία του Κογκό χρησιμοποιούν ποικίλα εργαλεία για να βγάλουν τους τερμίτες από τις φωλιές τους."


"Οι νέες κάμερες κατέγραψαν τους χιμπατζήδες να χρησιμοποιούν ένα κοντό ραβδί για να διαπεράσουν τα υπέργεια αναχώματα και έπειτα ένα «καλάμι ψαρέματος» για να εξάγουν τους τερμίτες," συνεχίζει το ρεπορτάζ. "Για τις υπόγειες φωλιές οι χιμπατζήδες χρησιμοποιούν τα πόδια τους για να ωθήσουν ένα μεγαλύτερο «ραβδί τρυπάνι» να μπει στη γη, κάνοντας τρύπες στις αίθουσες των τερμιτών, και έπειτα ένα ξεχωριστό καλάμι ψαρέματος για να μαζέψουν τα έντομα.


Συχνά οι χιμπατζήδες τροποποιούσαν το καλάμι ψαρέματος, τραβώντας το μέσα απ’ τα δόντια τους για να ξεφτίσουν την άκρη του σαν πινέλο. Η ξεφτισμένη άκρη ήταν καλύτερη για τη συλλογή των εντόμων." Ο
Pat Wright, ένας ειδικός στα πρωτεύοντα θηλαστικά του Πανεπιστημίου Stony Brook της Πολιτείας της Νέας Υόρκης σχολίασε ότι "είναι συναρπαστικό να βλέπεις αυτούς τους χιμπατζήδες να κάνουν κάτι το οποίο εμείς έχουμε δει να κάνουν μόνο οι άνθρωποι πριν – να χρησιμοποιούν τα πόδια τους για να ωθήσουν το ραβδί στο έδαφος όπως ένας αγρότης θα έκανε με ένα φτυάρι."


Ακόμα και τα χαμηλότερα πρωτεύοντα θηλαστικά έχουν παρουσιάσει υψηλότερη νοημοσύνη από την αναμενόμενη σε πρόσφατες δοκιμές. Πέρυσι, οι πίθηκοι
capuchin διδάχθηκαν να ανταλλάσσουν κουπόνια με τρόφιμα. "Συνήθως, οι καπουτσίνοι ήταν ευτυχείς να ανταλλάσσουν τα κουπόνια τους με αγγούρι.



Αλλά εάν σε έναν πίθηκο δινόταν ένα αγγούρι ενώ κάποιος άλλος έπαιρνε ένα (πιό νόστιμο) σταφύλι για το ίδιο κουπόνι, ο πρώτος πίθηκος επαναστατούσε. Μερικοί αρνιόντουσαν να πληρώσουν, άλλοι έπαιρναν το αγγούρι αλλά αρνιόντουσαν να το φάνε. Η δυσαρέσκεια του ζώου ήταν ακόμα μεγαλύτερη εάν ο άλλος πίθηκος ανταμειβόταν για να μην κάνει τίποτα. Έκαναν κάτι περισσότερο από το να κατσουφιάζουν, πετώντας μερικές φορές τα τρόφιμα έξω από το κλουβί τους, "ανέφερε η εφημερίδα Telegraph.


Η μελέτη
για τους
capuchin αποκαλύπτει ότι η συναισθηματική αίσθηση δικαιοσύνης παίζει ένα βασικό ρόλο στην [οικονομική] λήψη αποφάσεων, είπε η Sarah Brosnan του εθνικού ερευνητικού κέντρου πρωτευόντων θηλαστικών Yerkes του πανεπιστημίου Emory. Αυτή η αίσθηση της ισότητας μπορεί να είναι κοινή μεταξύ των κοινωνικών πρωτευόντων θηλαστικών, πρόσθετε το άρθρο.


Και ενώ είναι συχνά εύκολο να δούμε, και εύκολο για τους υποστηρικτές της ανθρώπινης υπεροχής να αναγνωρίσουν, ομοιότητες μεταξύ της συμπεριφοράς μας και αυτής άλλων πρωτευόντων θηλαστικών, οι άνθρωποι που αποδίδουν όσα θεωρούνται ανθρώπινα χαρακτηριστικά στους ζωικούς συντρόφους τους είναι γνωστό ότι "ανθρωπομορφίζουν." Ή τουλάχιστον ήταν - ένας από τους βασικούς ισχυρισμούς που κάνουν οι άνθρωποι που έχουν γάτες και σκυλιά, ότι τα ζώα τους έχουν ευδιάκριτες προσωπικότητες, μόλις τεκμηριώθηκε επιστημονικά.


Το
Discovery News έκανε λόγο πέρυσι για μια διασταυρούμενη προσωπικότητα μεταξύ των ειδών που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό της Προσωπικότητας και της Κοινωνικής Ψυχολογίας, που έδειχνε ότι τα σκυλιά έχουν προσωπικότητες, και ότι αυτά τα γνωρίσματα χαρακτήρα μπορούν να προσδιοριστούν με τόση ακρίβεια όση και παρόμοιες ιδιότητες προσωπικότητας στους ανθρώπους. "Τα σκυλιά," σημειώνει το άρθρο, "επιλέχτηκαν λόγω της ευρείας διαθεσιμότητάς τους, το γεγονός ότι αυτά ακίνδυνα και φυσικά εκθέτουν μια ευρεία ποικιλία συμπεριφορών, γίνονται κατανοητά καλά από πολλούς ανθρώπους, και μπορούν να έρθουν στους χώρους έρευνας με ευκολία.


Οι εμπειρογνώμονες, εντούτοις, υποψιάζονται ότι πολλά άλλα ζώα κατέχουν επίσης μοναδικές προσωπικότητες."Εντάξει, προσωπικότητες, ναι, αλλά μπορούν τα σκυλιά να σκεφτούν; Τώρα, εάν το σκυλί που πρόσφατα έσωσε τη ζωή της ιδιοκτήτριας του καλώντας το 911 και γαυγίζοντας διαρκώς στο ακουστικό "σκεφτόταν" μπορεί να είναι αμφισβητήσιμο. Βεβαίως το κουτάβι που κατόρθωσε να πυροβολήσει το άτομο που σκότωνε τα άλλα κουτάβια ήταν μονάχα ένας τυχερός πυροβολισμός.


Αλλά αυτά τα ανέκδοτα, και άλλα, δεν είναι οι μόνες ενδείξεις των ικανοτήτων των ζώων συντρόφων.


Τον Ιούνιο, το περιοδικό Επιστήμη ανέφερε ότι "ένα γερμανικό κόλλεϊ ονόματι
Rico έχει μάθει 200 λέξεις, δείχνοντας ότι η δυνατότητα ενός σκυλιού να κατανοήσει τη γλώσσα είναι πολύ καλύτερη από το αναμενόμενο." Μια είδηση στο Bloomberg εξηγεί ότι ο Rico "σωστά ανάκτησε 37 από τα 40 παιχνίδια με το όνομα τους."Εδώ είναι το απίστευτο: "Στο σκυλί δόθηκαν τα ονόματα των παιχνιδιών μόνο μιά φορά."


Μιλάτε γερμανικά; Αν όχι, προσποιηθείτε ότι σας δίνονται οι γερμανικές λέξεις για 40 αντικείμενα, ακούγοντας κάθε λέξη μόνο μιά φορά. Θα ήσαστε έπειτα σε θέση να τις ταιριάξετε με περισσότερο από 37; Είμαι αρκετά βέβαιος ότι οι περισσότεροι μη Γερμανόφωνοι ομιλητές, συμπεριλαμβανομένου κι εμου, ούτε καν θα το πλησίαζαν. Τι μας λέει αυτό;


¶ΚαθέναΚαθένα από αυτά τα γεγονότα πλήτει σοβαρά την έννοια της ανθρώπινης υπεροχής, μόνο και μόνο επειδή δείχνει ότι η προηγούμενη υπόθεσή μας για τη γραμμή που σκιαγραφεί την ανθρώπινη συνείδηση από (τη μη ανθρώπινη) ζωική συνείδηση δεν είναι εκεί όπου νομίζαμε ότι ήταν και αμφισβητεί τη δυνατότητά μας να κρίνουμε το ζήτημα αντικειμενικά.


Αλλά η επιρροή του ειδο-ρατσισμού(ρατσισμός απέναντι στα είδη-
speciesism) είναι ισχυρή, και ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ισχυρός και αρκετά ευπροσάρμοστος για να παράγει νέες αιτιολογήσεις στη στιγμή: Τα πρωτευοντα θηλαστικά¶Τα είναι κοντά σε μας γενετικά, και τα σκυλιά και οι γάτες είναι κοντά σε μας ως κατοκίδια, και έτσι σίγουρα, αυτά τα ζώα μπορεί να είναι οι εξαιρέσεις που αποδεικνύουν τον κανόνα, αλλά ο κανόνας ισχύει ακόμα: Για παραδείγμα, δε βλέπετε άλλα, χαμηλότερα ζώα να κατασκευάζουν εργαλεία.



Αλλά ακόμη και αυτή η διαβεβαίωση τορπιλίστηκε δύο χρόνια πριν, όταν η "Betty το κοράκι" εξέπληξε τους ερευνητές χρήσης εργαλείων κατασκευάζοντας το δικό της εργαλείο για να ολοκληρώσει ένα έργο. Οι ερευνητές αναρωτήθηκαν εάν θα ήξερε να επιλέξει ένα λυγισμένο σε σχήμα γάντζου καλώδιο παρά ένα ίσιο για να ανυψώσει επιτυχώς ένα μικρό βάζο από έναν σωλήνα για να φτάσει τη τροφή.


Όταν ο σύντροφός της πέταξε μακριά με το καλώδιο σε σχήμα γάντζου, η
Betty πήρε το ίσιο καλώδιο και το έκαμψε σε σχήμα γάντζου και έφτασε τα τρόφιμα - έπειτα το επανέλαβε αυτό τις εννέα από τις δέκα φορές στα επόμενα πειράματα.


Εν ολίγοις, όλο αυτό το διάστημα μπορεί να ήταν η ανικανότητά μας να μετρήσουμε και να κατανοήσουμε τις διαδικασίες σκέψης των πουλιών (παραδείγματος χάριν) που έχουν κάνει την έκφραση "μυαλό πουλιού" τόσο μειωτική.


Ένα πρόσφατο άρθρο
στο Christian Science Monitor αρχίζει με μια χιουμοριστική αποδοχή αυτού: Οι "εγκέφαλοι πουλιών φαίνονται να είναι εξυπνώτεροι αυτές τις μέρες." Λιγότερο ειρωνικά, συνεχίζει: "Οι επιστήμονες βρίσκουν ίχνη ενός πιό υψηλού επιπέδου νοημοσύνης από το αναμενόμενο καθώς εξετάζουν πιο εμπεριστατωμένα τους φτερωτούς φίλους μας." Δύο¶Δ μελέτες για τους σπίνους και τις κίσσες έδειξαν ότι τα πουλιά καταλαβαίνουν περισσότερα για τη κοινωνική τους κατάσταση και ενεργούν περισσότερο βάση αυτής από όσο οι επιστήμονες είχαν υποθέσει ότι θα μπορούσαν.


Ομοίως, νέα από τον κόσμο των σκίουρων δείχνουν ότι μπορούν να υπάρξουν σφαίρες διάνοιας, κοινωνικοποίησης, και γλώσσας στις οποίες μέχρι τώρα δεν είμαστε μυημένοι επειδή λειτουργούν, κυριολεκτικά, σε ένα διαφορετικό μήκος κύματος.


Χρησιμοποιώντας κάμερες και μια ειδική υπερηχητική συσκευή, καναδοί ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι επίγειοι σκίουροι του
Richardson προειδοποιούσαν ο ένας τον άλλον για τα αρπακτικά ζώα με τη βοήθεια οξύτονων στριγκλιών μη ακουστών στους ανθρώπους και πιθανώς στα περισσότερα από τα αρπακτικά ζώα των σκιούρων επίσης. "Είναι σε θέση να διακρίνουν μεταξύ αυτών που καλούν βασισμένων στις φωνές τους, και μπορούν να μεταβιβάσουν αρκετά συγκεκριμένες πληροφορίες," είπε ο ζωολόγος Δαβίδ Wilson, ο οποίος εικάζει ότι το περιεχόμενο της γλώσσας των σκιούρων "μπορεί να περιλαμβάνει αναλυτικές πληροφορίες για τα αρπακτικά ζώα- εχθρούς των σκιούρων."


Μια ομοίως σχεδιασμένη μελέτη που αναφέρθηκε το Νοέμβριο βρήκε τα ζώα της θάλασσας ουσιαστικά να μεταφράζουν αυτά που λένε εξ ολοκλήρου διαφορετικά είδη: Οι φώκιες, τα δελφίνια και άλλα θαλάσσια θηλαστικά ακούνε τα σχέδια φωνής των φαλαινών δολοφόνων και μπορούν να διακρίνουν μεταξύ δύο κοινωνικών τάξεων των ίδιων ειδών φάλαινας, ξέροντας πότε να φύγουν από το δρόμο εκείνων που κυνηγούν.


Ένα άρθρο στο
Discovery λέει ότι αυτά τα ευρήματα "θα μπορούσαν να υπονοήσουν ότι τα θαλάσσια θηλαστικά μεταφράζουν ότι λένε οι φάλαινες," και αν και ο αρχισυντάκτης Volker Deecke αρνείται να το θέσει τόσο έντονα, ωστόσο συνεχίζει αναφέροντας ότι οι "δασικοί πίθηκοι μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν το κάλεσμα συναγερμού ενός άλλου είδους πιθήκων, και οι βούκεροι(hornbills), ένα πουλί του τροπικού δάσους , μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν τις φωνές συναγερμού των πιθήκων και των αετών." Η ερώτηση που μπορεί να προκύψει είναι πόσο καλά οι ανθρώπινες προσπάθειες να αποκρυπτογραφηθεί η επικοινωνία άλλων ζώων συγκρίνονται με τα παραπάνω.


Μια διαχωριστική γραμμή που εμμένει ακόμη και στη συζήτηση μερικών ακτιβιστών για τα δικαιώματα των ζώων ουσιαστικά αποκλείει τα ζώα των αγροκτημάτων από το να θεωρούνται πραγματικά ότι ανήκουν στη διανοητική κοινότητα. Δεν μας προκαλλεί έκπληξη¶Δεν προ, το γεγονός ότι δεν γίνονται πολλά γνωστικά πειράματα σε αγελάδες Holstein ή σε χοίρους.

Αλλά ακόμη και η παιδική μας αφίσα για την έννοια του "χαζού ζώου," το πρόβατο, έχει αποδειχθεί ότι είναι σε θέση να θυμηθεί μέχρι 50 διαφορετικά πρόσωπα προβάτων για περισσότερο από δύο χρόνια, καθώς επίσης και να αναγνωρίζει τα ανθρώπινα πρόσωπα. (Επί τη ευκαιρία, πόσα πρόσωπα προβάτων μπορείτε να ξεχωρίσετε;)


Και όσο περισσότερο κοιτάμε ακόμη και "χαμηλότερα" ζώα από αυτά, τόσο περισσότερο ανακαλύπτουμε τους περιορισμούς της κατανόησής μας. Τα ψάρια όπως φαίνεται "κατέχουν γνωστικές δυνατότητες που ξεπερνούν εκείνες μερικών μικρών θηλαστικών," αναφέρει η
Sunday Telegraph.


Με τεστ μνήμης και γνώσης που δεν είχαν δοκιμαστεί στο παρελθόν, η Δρ Τερέζα
Burt de Perera διαπίστωσε ότι τα ψάρια είναι "πολύ ικανά να μάθουν και να θυμούνται, και κατέχουν μια σειρά άπό γνωστικές δεξιότητες που θα εξέπλησσαν πολλούς ανθρώπους."


Καλά, πέρα από όλα αυτά, εμείς όμως μπορούμε να επικαλεστούμε τη μοναδική μας αίσθηση του εαυτού, σωστά; Τα ζώα μπορούν να έχουν επίγνωση πολλών πραγμάτων στον κόσμο γύρω τους, περισσότερα πράγματα από όσα μπορεί να είχαμε αναγνωρίσει προηγουμένως, αλλά είμαστε ακόμα μοναδικοί επειδή έχουμε επίγνωση της συνείδησής μας - εμείς μπορούμε να σκεφτούμε για τη σκέψη, μια "γνωστική επίγνωση του εαυτού" που είναι άγνωστη σε άλλα ζώα. Ή μάλλον, ήταν άγνωστη, έως ότου καταβάλαμε πραγματική προσπάθεια να τη ψάξουμε.



"Η Συγκριτική Ψυχολογία του Ελέγχου Αβεβαιότητας και της Μεταγνώσης," στο περιοδικό

της Συμπεριφοράς και των Επιστημών του Εγκεφάλου περιγράφουν τρεις μελέτες με ανθρώπους, μια ομάδα μακάκων και ένα δελφίνι χρησιμοποιώντας δοκιμές μνήμης. Οποιοδήποτε ζώο δεν ήθελε να ανταποκριθεί σε μια ιδιαίτερη δοκιμή θα μπορούσε να αποκριθεί "αβέβαιος." ¶ΤΤο αποτέλεσμα που βγήκε είναι ότι οι πίθηκοι και το δελφίνι χρησιμοποίησαν την απάντηση "αβέβαιος" με ένα τρόπο "ουσιαστικά ίδιο με το τρόπο με το οποίο οι αβέβαιοι άνθρωποι τη χρησιμοποιούν.


Πράγματι, ο επικεφαλής ερευνητής Δαβίδ
Smith είπε ότι "τα σχέδια των αποτελεσμάτων που βγήκαν από τους ανθρώπους και τα ζώα παρέχουν μερικές από τις πιό στενές ανθρώπινες-ζωικές ομοιότητες σε απόδοση που αναφέρονται ποτέ στη συγκριτική γραμματεία."Πρόσθεσε ότι τα αποτελέσματα "δηλώνουν ότι μερικά ζώα έχουν τα λειτουργικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, ή τους παραλλήλους, της ανθρώπινης συνειδητής μεταγνώσης."


Με άλλα λόγια, η επιστήμη επανειλημμένα μας έχει δείξει ότι η βάση μας για να κατατάξουμε το είδος μας ως μοναδικό και ανώτατο είναι πιό πολύ βασισμένη στο σοβινισμό απ'ό,τι στην πραγματικότητα. Ειρωνικά, φαινόμαστε να είμαστε παράλογοι για την υπεράσπιση της ορθολογιστικής ικανότητάς μας. Αλλά γιατί αυτό θα ήταν;



Φυσικά μέρος του προβλήματος είναι ο τρόπος που αυτές οι πληροφορίες μεταβιβάζονται, με κάθε επιστήμονα υπερήφανα (ζηλόφθονα;) να διαλαλεί μια σημαντική ανακάλυψη που σπάει τη συμβατική σοφία σαν να μην έχει συμβεί καμία άλλη, και τα κυρίαρχα μέσα να σερβίρουν την ιστορία σε εμας ως "ιδιόμορφη" ή "περίεργη" χωρίς ένα ευρύτερο πλαίσιο.


Ένα¶Έ
άλλο επίσης είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν να διασκεδάσουν τη πιθανότητα ότι άλλα ζώα μοιράζονται τα περισσότερα από τα χαρακτηριστικά που θεωρούμε ως αποκλειστικά ανθρώπινα.


Και αυτό συμβαίνει γιατι μόνο με το να θεωρούμε τα ζώα ως μη σκεπτόμενα, αναίσθητα αυτόματα – με το να επιμένουμε ότι ο ήλιος ακόμα περιστρέφεται γύρω από τη Γη - εμείς μπορούμε να πετάξουμε από τους ώμους μας το τεράστιο κακό που το είδος μας έχει διαπράξει στα άλλα ζώα, απάνθρωπα και χωρίς να είναι αναγκαίο, συνεχώς και κάθε ημέρα.


Εάν πρόκειται να επιχειρηματολογήσουμε υπέρ μας ως οι αποκλειστικά έχοντες συνείδηση, ο λογικότερος τρόπος να το αποδείξουμε θα ήταν να εγκαταλείψουμε τη "ανθρώπινη υπεροχή" και να συμπεριφερθούμε με έναν τρόπο που δείχνει ότι κατανοούμε τις μεγαλύτερες επιπτώσεις των ενεργειών του είδους μας:


- να αποκαταστήσουμε τα οικοσυστήματα αντί να τα καταστρέφουμε


- να τρώμε ότι είναι καλύτερο μακροπρόθεσμα και για τους οργανισμούς μας και για τα ιδανικά μας, αντί αυτού που είναι πιό αμέσα διαθέσιμο


- να ενσταλάξουμε στα παιδιά μας ένα σεβασμό όλων των μορφών ζωής που έχουν την ικανότητα να αισθάνονται


Είναι δυνατό, φυσικά, ότι θα μπορούσαμε στη συνέχεια να βρούμε ότι κάποιο ζώο κάπου έχει με κάποιο τρόπο κάνει το ίδιο πράγμα, και να ξανατραβάγαμε τη γραμμή άλλη μια φορά. Αλλά η προσπάθεια δεν θα πήγαινε χαμένη:


Τουλάχιστο θα είχαμε τελικά ζήσει και θα είχαμε δόσει υπόσταση στον όρο που χρησιμοποιούμε για να περιγραψούμε τους εαυτούς μας:
Ανθρωπότητα, ανθρωπιά.



ΠΗΓΕΣ

Chimps Shown Using Not Just a Tool but a “Tool

Kit”, National Geographic News 10/6/04

http://news.nationalgeographic.com/news/2004/

10/1006_041006_chimps.html

Capuchins prove we are brothers under the skin,

The Telegraph (UK) 9/18/03

http://www.telegraph.co.uk/news/main.

html?xml=/news/2003/09/18/wmonky18.xml

Study: Dogs Have Personalities, Discovery News,

12/11/03, http://dsc.discovery.com/news/briefs/

20031208/dog.html

Four-legged lifesaver, Tri-City Herald, 10/29/04

http://www.tri-cityherald.com/tch/local/story/

5723417p-5657219c.html

Pup shoots man, saves litter mates, Associated

Press, 9/9/04, http://www.cnn.com/2004/

US/09/09/shooting.dog.ap/index.html

Dogs Understand Language Better Than Expected,

Study Finds, Bloomberg News, 6/10/04, http://quote.

bloomberg.com/apps/news?pid=10000103

Crow Makes Wire Hook to Get Food, National Geographic

News, 8/8/02, http://news.nationalgeographic.

com/news/2002/08/0808_020808_crow.html

Intelligence? It’s for the birds, Christian Science

Monitor, 9/2/04, http://www.csmonitor.com/

2004/0902/p17s01-stgn.html

Ground squirrels scream ultrasonic warning, CBC

News, 7/29/04, http://www.cbc.ca/story/science/

national/2004/ 07/28/squirrel_alarms040728.html

Marine Mammals Eavesdrop on Orcas, Discovery

News, 11/12/04, http://dsc.discovery.com/news/

briefs/20041108/whale.html

Study Shows Sheep Have Keen Memory for Faces,

Scientific American, 11/9/01, http://www.sciam.com/

article.cfm?articleID=000AF880-F8CD-1C67-

B882809EC588ED9F

Fast-learning fish have memories that put their owners

to shame, The Telegraph (UK), 10/3/04, http://www.telegraph.

co.uk/news/main.jhtml?xml=/

news/2004/10/03/nfish03.xml

New UB research finds some animals

know their cognitive limits, University at Buffalo

Reporter, 12/11/03, http://www.buffalo.edu/

reporter/vol35/vol35n15/articles/

Metacognition.html


7 comments:

kalliopi said...

Μερικές σκέψεις ..
Ο άνθρωπος έχει ελεύθερη βούληση.
Τα ζώα μπορεί να έχουν σκέψη και συνείδηση αλλά δεν μπορούν να φτάσουν τα ανώτερα πεδία αφηρημένης σκέψης που μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος.
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι ο άνθρωπος έχει το δικαίωμα να βασανίζει τα άλλα όντα και ίσα ίσα ο άνθρωπος που φτάνει στα ανώτερα αυτά πεδία σκέψης σίγουρα δεν οδηγείται από τα ένστικτά του και τα χαμηλότερα πάθη του στον βασανισμό των άλλων ώστε αυτός να φανεί κυρίαρχος.
Ο πολιτισμός του ανθρώπου φαίνεται όταν αυτός δέχεται να φροντίζει και να προστατεύει τα πιο αδύναμα μέλη μιας κοινότητας. Και τα μικρά παιδιά έχουν την ικανότητα της σκέψης αλλά δεν θα τα αφήναμε μόνα τους στο σπίτι ή στην ζωή προτού καλλιεργηθούν η ψυχή και ο νους τους.
Η ιεραρχία είναι νόμος της φύσης, δεν μπορούμε νομίζω να τα κάνουμε όλα ίσα και όμοια, αν και όλοι προερχόμαστε από την ίδια πηγή, ο καθένας μας έχει διαφορετικές μορφές και ικανότητες, όλοι όμως δικαιούμαστε ένα αξιοπρεπές περιβάλλον για να ζήσουμε.

ecoChris said...

ecoChris said...

kalliopi οι τελευταίες επιστημονικές έρευνες έρχονται να επιβεβαιώσουν το πόσο λίγα ξέρουμε για τα ζώα και πως μέσα από αυτή τη άγνοια μας αλλά και με δόση σοβινισμού οριοθετούμε το είδος μας ως το ανώτερο.

Ας μη ξεχνάμε ακόμη ότι είμαστε ένα πολύ πρόσφατο είδος στην ιστορία της Γης με μόλις 2 εκατομμύρια χρόνια παρουσία, τη στιγμή που οι δεινόσαυροι κυριάρχησαν στο πλανήτη για 160 εκατομμύρια χρόνια πριν εξαφανιστούν και πολλά απο τα σημερινά είδη υπάρχουν για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια όπως πχ. ο καρχαριάς 400 εκατομμύρια χρόνια.

kalliopi said...

όπως και να΄χει όμως αυτά τα είδη εξαφανίστηκαν για κάποιον λόγο..
ίσως και μεις να εξαφανιστούμε αλλά αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι στην παρούσα φάση το είδος μας είναι απλώς ισχυρότερο για αρκετά χρόνια τώρα..

προτού ο άνθρωπος βγάλει την "θεωρία" της ανωτερότητάς του ως είδος, επικράτησε κάποια χρονική περίοδος όπου ο άνθρωπος απλώς προσαρμόστηκε στο περιβάλλον του καλύτερα από άλλα ζώα, αξιοποίησε καλύτερα τις συνθήκες κιέτσι εξελίχθηκε καλύτερα..
δηλ. το θέμα δεν είναι νομίζω αν όλα τα είδη της γης έχουν συνείδηση ή σκέψη αλλά το πώς χρησιμοποιούν αυτή την σκέψη και συνείδηση.

επίσης ήθελα να πω ότι η επιστήμη προχωράει, κάποια πράγματα δεν τα χει βρει ίσως, αλλά το θέμα είναι ότι ψάχνει.. και με επιστημονικές παρατηρήσεις έρχεται να επιβεβαιώσει ή να αναιρέσει κάτι.. κι όχι αυθαίρετα.

"Με άλλα λόγια, η επιστήμη επανειλημμένα μας έχει δείξει ότι η βάση μας για να κατατάξουμε το είδος μας ως μοναδικό και ανώτατο είναι πιό πολύ βασισμένη στο σοβινισμό απ'ό,τι στην πραγματικότητα"

Αυτό δεν το πιστεύω και θα έλεγα ότι όσοι το πιστεύουν αυτό απλώς δεν παρακολουθούν τα επιστημονικά νέα.

Είναι άλλο θέμα το ότι υπάρχουν και κάποιοι επονομαζόμενοι επιστήμονες που μεταχειρίζονται άθλια μέσα, αυτοί δεν θ' αμαυρώσουν όμως την Επιστήμη αυτή καθ' εαυτή.

Θα ήθελα να παραθέσω κι ένα πολύ ωραίο και κατατοπιστικό απόσπασμα περί του θέματος, με την άδειά σου.

Ουσιαστικά συμφωνώ με το όλο θέμα αλλά νιώθω ότι κι αυτή η σύγκρουση με τον άνθρωπο είναι ένα είδος ειδορατσισμού προς τον άνθρωπο. Η διαφορετικότητα δεν είναι ειδορατσισμός.

Επειδή κάποιοι άνθρωποι έχουν περιπέσει σ ένα τέτοιο στάδιο εξαθλίωσης και προκαλούν τόσα δεινά στα ζώα αλλά και στους συνανθρώπους τους δεν σημαίνει ότι το ανθρώπινο είδος αυτό καθ' εαυτό είναι έτσι.

Φιλικά

kalliopi said...

Aπό το βιβλίο Ο Παμφάγος Πίθηκος-Lyall Watson

Οι ανθρωπολόγοι δυσκολεύονται πολύ να βρουν κάποιο στοιχείο του ανθρώπου που να τον διαφοροποιεί εντελώς από τα ζώα. Κάθε φορά που νομίζουν πως κατέχουν το στοιχείο αυτό, έρχεται ο ζωολόγος και τους πληροφορεί πως το ίδιο στοιχείο χρησιμοποιείται από τα ζώα εδώ και αμέτρητα χρόνια. Οι ανθρωπολόγοι συνήθιζαν να λένε πως ο άνθρωπος είναι το ζώο που χρησιμοποιεί εργαλεία. Όμως, οι αιγυπτιακοί γύπες σπάνε τα αβγά της στρουθοκαμήλου πετώντας μεγάλες πέτρες επάνω τους. Συνήθιζαν ακόμα να λένε πως ο άνθρωπος κατασκευάζει εργαλεία, αλλά, εγκατέλειψαν κι αυτόν τον χαρακτηρισμό από τη στιγμή που αποδείχτηκε πως οι χιμπατζήδες ρουφάνε τους τερμίτες από τις φωλιές τους με άχυρα που τα διαλέγουν και τα κόβουν σε ειδικά μεγέθη, αποκλειστικά για το σκοπό αυτόν. Το τελευταίο επιχείρημα των υπερασπιστών της μοναδικότητας του ανθρώπου ήταν η φράση «ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο που διαθέτει την ικανότητα να σκέπτεται αφηρημένα». Αλλά, κι αυτό καταρρίφτηκε από τους ζωολόγους, χάρη στο νεότερο και πανίσχυρο όπλο τους – τα δελφίνια. Η έρευνα απέδειξε πως τα δελφίνια γνωρίζουν έναν ιδιαίτερο τρόπο για να αντιμετωπίζουν τους καρχαρίες και πως ο τρόπος αυτός δεν είναι έμφυτος, αλλά διδάσκεται. Μικρά δελφίνια που μεγάλωσαν στην απομόνωση δεν τον έμαθαν ποτέ τους. Αντίθετα, δελφίνια που μεγάλωσαν κοντά στις μητέρες τους γνωρίζουν πολύ καλά τι να κάνουν τη στιγμή που θα συναντήσουν έναν καρχαρία. Οι δελφίνες μαθαίνουν στα μικρά τους πως υπάρχουν κάτι ζώα σαν τον καρχαρία, πως μοιάζουν έτσι και πως, μόλις τα δελφίνια τον δουν, πρέπει να κολυμπήσουν γρήγορα και να τον δαγκώσουν με όλη τους τη δύναμη κάτω από το στήθος του, λίγο πιο πάνω από το στομάχι. Έτσι, τα δελφίνια διαθέτουν την ικανότητα να σκέπτονται αφηρημένα κι ο άνθρωπος χάνει ένα ακόμα διακριτικό χαρακτηριστικό.

Γίνεται λοιπόν σιγά σιγά φανερό πως οι διαφορές ανάμεσα στον άνθρωπο και στα άλλα ζώα είναι περισσότερο ποσοτικές παρά ποιοτικές. Οι συγκρίσεις μπορούν να γίνουν με την ίδια κλίμακα, παρόλοι που είμαστε υποχρεωμένοι να αναγνωρίσουμε πως η απόσταση ανάμεσα στον άνθρωπο και στον πλησιέστερο αντίπαλό του είναι μεγάλη. Ένα τεράστιο χάσμα, για παράδειγμα, χωρίζει την ανθρώπινη ομιλία από τα πιο επιτηδευμένα ζωικά συστήματα επικοινωνίας. Η ανθρώπινη τεχνολογία υπερέχει αναμφισβήτητα από τη ζωική. Η σεξουαλική και επιθετική συμπεριφορά του ανθρώπου είναι πολύ περιπλοκότερη από οποιουδήποτε ζώου. Τα ζώα χρησιμοποιούν ένα σωρό στολίδια, αλλά, δεν μπορούν καν να συγκριθούν με τη βιομηχανική παραγωγή της ανθρώπινης άνεσης. Απ’ όλες αυτές τις απόψεις, άνθρωποι και ζώα διαφέρουν σημαντικά. Ωστόσο, υπάρχει ένα σημείο όπου η διαφοροποίηση ελαχιστοποιείται. Είναι η περιοχή της τροφής. Από την άποψη της τροφής οι διαφορές σχεδόν εξαφανίζονται και οι συγκρίσεις πραγματοποιούνται με απόλυτη άνεση.

Ο άνθρωπος βγαίνει για κυνήγι με όπλα. Οι μπαμπουίνοι σκοτώνουν τα φίδια με πέτρες. Ο άνθρωπος τρέφει κατοικίδια ζώα για να τα φάει. Τα μυρμήγκια τρέφουν κοπάδια από αμπελόψειρες που τους αρμέγουν σιρόπι. Ο άνθρωπος καλλιεργεί φυτά για τροφή. Οι τερμίτες καλλιεργούν σε ειδικούς κήπους μύκητες. Ο άνθρωπος αποθηκεύει τροφές. Τα χάμστερ γεμίζουν τεράστιες αποθήκες τροφίμων. Ο άνθρωπος επεξεργάζεται τις τροφές του για να διατηρηθούν κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης. Οι σκίουροι ξεραίνουν στον ήλιο μανιτάρια, πριν τα θάψουν. Ο άνθρωπος τρώει με πιρούνια. Οι χιμπατζήδες χρησιμοποιούν άχυρα για να φάνε τους τερμίτες. Ο άνθρωπος προπαρασκευάζει με χημικά μέσα την τροφή του. Οι ουραγκοτάγκοι θάβουν ορισμένα φύλλα μέχρι να υποστούν ζυμώσεις για να τα φάνε. Υπάρχουν πολύ περισσότερα κοινά σημεία από τις διαφορές. Μια απ’ αυτές είναι το μαγείρεμα. Αλλά, αν θεωρήσουμε το μαγείρεμα στην απόλυτή του έννοια σαν μερική εξωτερική χώνευση, τότε παρατηρούμε πως τα αγριόσκυλα κάνουν ακριβώς το ίδιο πράγμα. Όταν γυρίζουν από το κυνήγι, ξερνούν ένα μέρος από τη μισοχωνεμένη τροφή και την προσφέρουν στα μικρά τους. Πρόκειται για μια μορφή μαγειρέματος, άσχετα αν γίνεται στο στομάχι κάποιου άλλου.

Οι ομοιότητες ανάμεσα στην ανθρώπινη και στη ζωική διαιτητική συμπεριφορά είναι τόσο έντονες, ώστε δεν μπορούν να αγνοηθούν. Αποτελούν το σημαντικότερο μέσο έρευνας που διαθέτουμε. Χάρη σ’ αυτό μπορούμε να απομονώσουμε κάθε ειδική άποψη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και να το συγκρίνουμε με το αντίστοιχο της ζωικής, από το πιο απλό μέχρι το πιο σύνθετο.

ecoChris said...

Το θέμα του άρθρου είναι η ανωτερότητα που μας έχουν μάθει να αισθανόμαστε εμείς οι άνθρωποι απέναντι στα άλλα είδη και την οποία δεν τη δέχομαι με τίποτα.

Για μένα κανένα πλάσμα που υπάρχει στη Γη δεν είναι ξεχωριστό ή καλύτερο από κανένα άλλο.

Η ανωτερότητα προυποθέτει αυτόματα τη κατωτερότητα κάποιων άλλων και είναι η αρχή για ένα κατήφορο αρνητικών αντιλήψεων που δεν έχει τέλος.

Μαζί με την ανωτερότητα, έρχεται η αλαζονεία και η περιφρόνηση για κάθε άλλη μορφή ζωής και αυτό νομίζω προσπαθεί να περάσει ο συγγραφέας του άρθρου.

Ειδικά μαλιστα σήμερα που ο σύγχρονος άνθρωπος έχει αποδειχθεί πολύ κατώτερος των προκλήσεων της εποχής του και της δυσμενούς κατάστασης που έχει φέρει το πλανήτη.

Η ελπίδα μας είναι όπως λες στη τελευταία σου παράγραφο όλοι αυτοί οι άνθρωποι που δεν έχουν περιπέσει σ ένα τέτοιο στάδιο εξαθλίωσης και ειδο-ρατσισμού.

Πολύ ευχαρίστως να προσθέσεις το απόσπασμα περί του θέματος που λες.

ecoChris said...

kalliopi

εξαιρετικά ενδιαφέρον το απόσπασμα και ουσιαστικά συμφωνεί με το άρθρο που μετέφρασα.

Και απ'ότι θυμάμαι το βιβλίο αυτό είναι αρκετά παλιό και μάλλον το έχω.

Θα ψάξω να το βρω.

kalliopi said...

Πιστεύω ότι στην Φύση υπάρχει ανώτερο και κατώτερο και πως και τα δύο είναι το ίδιο σημαντικά για την Φύση.
Η αλαζονεία και η περιφρόνηση έρχεται μάλλον από το κόμπλεξ κατωτερότητας και όχι από την ανωτερότητα.