Κάνοντας τη σύνδεση

Η ΧΑΡΤΑ ΤΩΝ ΕΥΘΥΝΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΧΑΡΤΑΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Πρόταση για μια Χάρτα των Ευθυνών του Ανθρώπου

Συμμαχία για έναν Κόσμο Υπεύθυνο, Πλουραλιστικό και Αλληλέγγυο

http://allies.alliance21.org/charter/sommaire.php3

Έξι θέσεις - θεμέλια της Χάρτας

1. Μπροστά στη ριζικά νέα κατάσταση της ανθρωπότητας, ένας τρίτος πυλώνας ηθικής, κοινός σε όλες τις κοινωνίες και σε όλες τις κοινωνικές σφαίρες, είναι απαιτούμενος για να χρησιμεύσει ως συμπλήρωμα στους δύο υπάρχοντες πυλώνες που υποστηρίζουν τη διεθνή ζωή: την Παγκόσμια Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

2. Οι ίδιες ηθικές αρχές μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε προσωπικό αλλά και σε συλλογικό επίπεδο, για να καθοδηγήσουν την συμπεριφορά του ατόμου και για να υποστηρίξουν τον νόμο.

3. Η έννοια της ευθύνης, αδιάσπαστη έννοια οποιασδήποτε ανθρώπινης σχέση, αποτελεί μια καθολική αρχή. Είναι η κοινή ηθική βάση της Χάρτας των Ευθυνών του Ανθρώπου.

4. Δεδομένων των συνεπειών των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο επίπεδο του πλανήτη και της αλληλεξάρτησης όλων των ανθρώπινων κοινωνιών, είναι σημαντικό να δοθεί ένας ευρύς ορισμός της ευθύνης. Αυτός συμπεριλαμβάνει τρεις διαστάσεις : την αποδοχή της ευθύνης για τις άμεσες και έμμεσες συνέπειες των ενεργειών μας, την συνεργασία μεταξύ μας για να υπερνικηθεί το συναίσθημα της αδυναμίας, την αναγνώριση ότι η ευθύνη μας είναι ανάλογη προς τη γνώση και την ισχύ που κάθε ένας από μας κατέχει.

5. Η Χάρτα των Ευθυνών του Ανθρώπου δεν καθορίζει κανόνες. Προτείνει προτεραιότητες και προτρέπει σε επιλογές.

6. Κάθε κοινωνική και επαγγελματική ομάδα καλείται να καταρτίσει, βάσει της Χάρτας των Ευθυνών του Ανθρώπου, η οποία είναι κοινό κτήμα όλων, τους κανόνες της δικιάς της ευθύνης. Αυτοί οι κανόνες είναι το θεμέλιο του συμβολαίου που συνδέει την ομάδα αυτή με την υπόλοιπη κοινωνία.

Πρόλογος.

Ποτέ πριν οι συνέπειες της αλληλεπίδρασης των διαφορετικών επιπέδων της ζωής των ανθρώπων - κοινωνικού, πολιτικού, οικονομικού, πολιτισμικού - δεν είχαν τόση μεγάλη εμβέλεια. Ποτέ πριν το ανθρώπινο ον δεν κατείχε τόση πολλή γνώση, και τόσο πολλή δύναμη, ικανή να αλλάξει το περιβάλλον του.

Παρά τις τεράστιες δυνατότητες που ανοίγονται από αυτούς τους διαρκώς αυξανόμενους αλληλοσυσχετισμούς, και παρά τις νέες δυνάμεις που η ανθρωπότητα έχει αποκτήσει, πρωτοφανείς κρίσεις προκύπτουν σε πολλά πεδία.

Η διεύρυνση των οικονομικών χασμάτων στο εσωτερικό των κρατών και ανάμεσα τους, η συγκέντρωση της οικονομικής και πολιτικής ισχύος σε ολοένα και λιγότερα πρόσωπα, οι απειλές στην πολιτισμική ποικιλομορφία και ιδιαιτερότητα, η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, δημιουργούν σε παγκόσμιο επίπεδο αναταραχές και συγκρούσεις και προκαλούν βαθιές ανησυχίες για το μέλλον του πλανήτη μας : βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι της ιστορίας του ανθρώπου.

Παρ'ολ'αυτά, οι κοινωνικοί θεσμοί που θα έπρεπε να διευκολύνουν την αντιμετώπιση αυτών των νέων προκλήσεων λειτουργούν όλο και λιγότερο αποτελεσματικά. Η κυρίαρχη ισχύς των διεθνών αγορών υπονομεύει τον παραδοσιακό ρόλο των κρατών. Τα επιστημονικά ιδρύματα, ακολουθώντας τα στενά ιδιωτικά τους συμφέροντα, δεν ενδιαφέρονται την ανάλυση και την αντιμετώπιση των παγκοσμίων προκλήσεων για την ανθρωπότητα και των αλληλεπιδράσεων τους. Οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί απέτυχαν στο να ανατρέψουν την αυξανόμενη παλίρροια της ανισότητας. Οι επιχειρήσεις έχουν ακολουθήσει συχνά τους στόχους που αφορούν τα κέρδη τους εις βάρος των κοινωνικών και περιβαλλοντικών ανησυχιών. Τα θρησκευτικά ιδρύματα δεν έχουν εκπληρώσει επαρκώς το ρόλο τους στο να παρέχουν απαντήσεις στις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζονται από τις κοινωνίες μας.

Σε αυτό το πλαίσιο, καθένας από μας πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο.

Αυτή η Χάρτα περιγράφει τι είναι αυτές οι ευθύνες και τον τρόπο που αυτές μπορούν να αναληφθούν. Είναι ένα πρώτο βήμα για την ανάπτυξη μιας δημοκρατικής πλανητικής διακυβέρνησης, η οποία θα βασίζεται στην ιδέα της ανθρώπινης ευθύνης, και για την ανάπτυξη ενός νομικού πλαισίου εντός του οποίου αυτές οι ευθύνες μπορούν να αναληφθούν.

Φύση των ευθυνών.

Η αυξανόμενη αλληλεξάρτηση μεταξύ των ατόμων, μεταξύ των κοινωνιών, και μεταξύ των ανθρωπίνων όντων και της φύσης αυξάνει τις συνέπειες των ατομικών ή συλλογικών ανθρωπίνων ενεργειών στο άμεσο ή στο πολύ ευρύτερο και μακρινό, κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον τους.

Το γεγονός αυτό ανοίγει νέες δυνατότητες για να διαδραματίσει, ο καθένας από εμάς, έναν ρόλο στις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα : κάθε άνθρωπος έχει την ικανότητα να αναλάβει ευθύνες. Ακόμα και εκείνοι που αισθάνονται ανίκανοι μπορούν να ενωθούν με άλλους, για να σφυρηλατήσουν μια συλλογική δύναμη.

Παρ' όλο που όλοι οι άνθρωποι έχουν ίση αναλογία στα ανθρώπινα δικαιώματα, οι ευθύνες τους είναι ανάλογες με τις δυνατότητες που έχουν. Όσο περισσότερη ελευθερία, πρόσβαση στην πληροφόρηση, γνώση, πλούτο και ισχύ κάποιος διαθέτει, τόσο περισσότερη ικανότητα έχει να αναλάβει ευθύνες και τόσο μεγαλύτερο είναι το καθήκον αυτού του προσώπου να λογοδοτήσει για τις πράξεις του.

Οι ευθύνες δεν συνδέονται μόνο με τις ενέργειες του παρόντος και του μέλλοντος αλλά και με τις ενέργειες του παρελθόντος. Το φορτίο της συλλογικά προκαλούμενης ζημίας πρέπει να αναγνωριστεί ηθικά από την ομάδα που έχει ευθύνη γι'αυτό, για να αντιμετωπιστεί, όσο γίνεται πιο σωστά σε πρακτικό επίπεδο.

Δεδομένου ότι μπορούμε μόνο μερικώς να αντιληφθούμε τις συνέπειες των ενεργειών μας, τώρα και στο μέλλον, η ευθύνη μας απαιτεί ότι πρέπει να ενεργούμε με μεγάλη ταπεινότητα και με πολλές προφυλάξεις.

Η ανάληψη των ευθυνών.

Στην διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, οι παραδόσεις της ανθρώπινης σοφίας -θρησκευτικής ή άλλης - έχουν καθορίσει αξίες για την καθοδήγηση των ενεργειών του ανθρώπου προς μια υπεύθυνη συμπεριφορά . Το βασικό τους αξίωμα - σε ισχύ ακόμη και σήμερα - είναι ότι μία θεμελιώδης αλλαγή στην κοινωνία είναι αδύνατη χωρίς μια θεμελιώδη αλλαγή σε ατομικό επίπεδο.

Αυτές οι αξίες συμπεριλαμβάνουν τον σεβασμό για όλες τις μορφές της ζωής και το δικαίωμα για μια ζωή αξιοπρεπή, την προτίμηση για το διάλογο αντί για τη βία, την συμπόνια και τον σεβασμό για τους άλλους, την αλληλεγγύη και τη φιλοξενία, την αξιοπιστία και την ειλικρίνεια, την ειρήνη και την αρμονία, τη δικαιοσύνη, την ισότητα, και την τοποθέτηση του κοινού καλού πάνω από το ατομικό συμφέρον.

Και όμως, μπορεί να έρθει η στιγμή που αυτές οι αξίες πρέπει να ζυγιστούν η μια έναντι της άλλης, όταν ένα άτομο ή μια κοινωνία αντιμετωπίζει σκληρές επιλογές, όπως η ανάγκη να ενθαρρυνθεί η οικονομική ανάπτυξη προστατεύοντας ταυτόχρονα το περιβάλλον, με παράλληλο σεβασμό προς τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, η ανθρώπινη ευθύνη υπαγορεύει ότι καμία από αυτές τις προστακτικές δεν πρέπει να θυσιαστεί για τις άλλες. Θα ήταν ανώφελο να πιστεύουμε ότι βιώσιμες λύσεις θα μπορούσαν να προκύψουν με το να χειριστούμε τα οικονομικά προβλήματα χωρίς δικαιοσύνη, περιφρονώντας τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον, αντιμετωπίζοντας το κάθε ζήτημα χωριστά. Ο καθένας πρέπει να συνειδητοποιήσει αυτούς τις αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στους παράγοντες αυτούς. Ακόμα κι αν οι προτεραιότητες του καθένα μπορούν να διαφέρουν, ανάλογα με την ιστορία και τις ειδικές περιστάσεις, αυτές οι προτεραιότητες δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δικαιολογία για να αγνοηθούν τα άλλα ζητήματα που διακυβεύονται.

Αυτός είναι ο τρόπος σκέψης που βρίσκεται πίσω από τις αρχές της προτεινόμενης «Χάρτας των Ευθυνών του Ανθρώπου».

ΧΑΡΤΑ ΤΩΝ ΕΥΘΥΝΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΡΧΕΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗΣ

για την ανάληψη των ευθυνών του ανθρώπου

Έχουμε όλοι την ευθύνη, με τον τρόπο σκέψης μας και με τις πράξεις μας, να εξασφαλίσουμε τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Για να αντιμετωπίσουμε τις σύγχρονες προκλήσεις θα πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για μια κοινή δράση, αλλά και να αξιοποιήσουμε τις πολιτισμικές μας ιδιαιτερότητες.

Η αξιοπρέπεια του κάθε ανθρώπου συνεπάγεται ότι ο ίδιος θα πρέπει να συμβάλει στην ελευθερία και την αξιοπρέπεια των άλλων.

Διαρκής ειρήνη δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την ύπαρξη δικαιοσύνης που να σέβεται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Για να εξασφαλιστεί η πλήρης ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας, θα πρέπει να εξασφαλιστούν οι μη υλικές προσδοκίες της, με τον ίδιο τρόπο όπως και οι υλικές της ανάγκες.

Η άσκηση της ισχύος δεν μπορεί να είναι νόμιμη παρά μόνο εφόσον εξυπηρετεί το κοινό καλό και εφόσον ελέγχεται από εκείνους επί των οποίων ασκείται.

Η κατανάλωση των φυσικών πόρων για την κάλυψη των ανθρωπίνων αναγκών, πρέπει να ενσωματωθεί σε μια ευρύτερη προσπάθεια ενεργούς προστασίας και συνετής διαχείρισης του περιβάλλοντος.

Η αναζήτηση της ευημερίας δεν είναι δυνατόν να διαχωριστεί από τη δίκαιη κατανομή του πλούτου.

Η ελευθερία της επιστημονικής έρευνας προϋποθέτει ότι αυτή η ελευθερία θα πρέπει να υπόκειται σε ηθικά κριτήρια.

Οι γνώσεις και η τεχνογνωσία αποκτούν το πραγματικό τους νόημα μόνο όταν μοιράζονται και όταν χρησιμοποιούνται στην υπηρεσία της αλληλεγγύης, της δικαιοσύνης και της προώθησης της ειρήνης.

Για τις αποφάσεις που σχετίζονται με βραχυπρόθεσμες προτεραιότητες,πρέπει να λαμβάνεται η προφύλαξη να αξιολογούνται οι μακροπρόθεσμες συνέπειες τους, με τους πιθανούς κινδύνους τους και τις αβεβαιότητες τους.