Η μητρική φροντίδα στα μη ανθρώπινα ζώα

Μητέρα κλώσα και κοτοπουλάκι

Αυτό το σύντομο απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ Peaceable Kingdom: The Journey Home (Ειρηνικό Βασίλειο: Το ταξίδι στην εστία)*, αποκαλύπτει μια απλή αλλά βαθιά αλήθεια: το πώς αντιμετωπίζουμε τους άλλους είναι συχνά στηριγμένο σε εσφαλμένες ιδέες για το ποιοι είναι.

Και καθώς κοιτάζουμε πιο προσεκτικά βλέπουμε αυτήν την μεγαλειώδη αλήθεια της αισθανόμενης ζωής: δηλαδή και τα ανθρώπινα και τα μη ανθρώπινα ζώα, ενεργούν με τις ίδιες προγραμματισμένες από την Φύση εξελιγμένες συμπεριφορές, εκ των οποίων η γονική συμπεριφορά είναι μόνο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. 

Πιο συγκεκριμένα, το μητρικό ένστικτο δεν διαφέρει ουσιαστικά είτε πρόκειται για μια ανθρώπινη μητέρα είτε στην προκειμένη περίπτωση μια μητέρα κλώσα, η οποία όταν αφεθεί από τον άνθρωπο να ζήσει ελεύθερα και φυσιολογικά, συμπεριφέρεται με την αντίστοιχη στοργή και προστατευτικότητα για το μωρό της όπως μια ανθρώπινη μητέρα και του μαθαίνει σταδιακά όλα εκείνα που χρειάζεται να ξέρει για να επιβιώσει.

Και η συνολική αίσθηση που καταλήγει αυτό το σύντομο βίντεο είναι συγκλονιστική: μπροστά στα μάτια μας και προς διάψευση των προκαταλήψεων μας, τα ζώα εμφανίζονται ως άτομα με δυνατότητα αντίληψης, συναισθημάτων και περίπλοκων σχέσεων που μπορούμε να καταλάβουμε και να ταυτιστούμε, μιας και όλα αυτά βρίσκονται πολύ κοντά στα αντίστοιχα δικά μας. 

Τα ζώα αποκαλύπτονται σε όλο τους το μεγαλείο ως άτομα με διαφορετικές προσωπικότητες και πολύπλευρα εξελιγμένες συμπεριφορές στην προσωπική, οικογενειακή και κοινωνική τους ζωή, στην οποία ενεργούν και συμπεριφέρονται με την χαρακτηριστική ιδιαιτερότητα του αισθανόμενου όντος.

Και αφού είναι τόσο κοντά σε μας σε πάρα πολλά βασικά πράγματα, και αφού τα κοινά σημεία που επιτρέπουν την ταύτιση μαζί τους είναι τόσα πολλά, γιατί τελικά επιμένουμε να τα βλέπουμε μακριά μας και υποβαθμισμένα σε μη άτομα και άρα προορισμένα για εκμετάλλευση;

Αυτά που μας ενώνουν με τα άλλα μη ανθρώπινα ζώα είναι πολύ περισσότερα και πολύ πιο θεμελιώδη από αυτά που ίσως μας διαφοροποιούν, ώστε να μην δικαιολογούν σε καμία περίπτωση την αντιπαλότητα που συντηρούμε απέναντί τους.

Μοιραζόμαστε με αυτά και έχουμε κοινό το πιο βασικό στοιχείο: την ζωή και μάλιστα την αισθανόμενη ζωή, που σημαίνει ότι μπορούμε να νοιώσουμε μια πλήρη γκάμα αισθημάτων και συναισθημάτων, από τα πιο θετικά μέχρι τα πιο αρνητικά.

Παρόλα αυτά, κι ενώ έχουμε αίσθηση του τι σημαίνει να υποφέρεις και να πονάς και προσπαθούμε πάση θυσία να αποφύγουμε τέτοια αισθήματα και συναισθήματα για τους εαυτούς μας, δεν έχουμε κανένα δισταγμό να τα επιτρέψουμε να συμβούν στα μη ανθρώπινα ζώα.

Και το ερώτημα είναι: 

Μπορεί η αυτή η εικόνα και αυτή η γνώση να μας αγγίξει και να μας μεταμορφώσει άμεσα, ώστε να πάψουμε να εμμένουμε στην υπεροπτική στάση περιφρόνησής τους ως κατώτερα όντα, και στην απαξίωσή τους ως ηλίθια, ανίκανα, βρώμικα ή κάθε άλλο υποτιμητικό τρόπο αναφοράς σε αυτά;

Και εν συνεχεία, μπορεί αυτή η συνάντηση να γίνει επίγνωση, ώστε να αποσύρουμε την συμμετοχή μας από το άδικο μαρτύριο και τον θάνατο τους, και να μην επιτρέψουμε να υπάρχει και να διογκώνεται η καταπίεση τους; (Ειδικά, όσον αφορά τις κότες και τα κοτοπουλάκια, είναι μακράν το πιο εκμεταλλευόμενο ζώο, με πολύ πάνω από 40 δισεκατομμύρια να θανατώνονται ετησίως για τα αυγά τους και το κρέας τους.)

Η αδυναμία να δούμε τα μη ανθρώπινα ζώα όπως πραγματικά είναι, δεν μας επιτρέπει να φτάσουμε στο «γνώθι σ’ αυτόν» και να δούμε ποιοι πραγματικά είμαστε και οι ίδιοι. Γιατί όταν απαξιώνουμε τα ζώα, τελικά απαξιώνουμε πρώτα απ’ όλα εμάς τους ίδιους ως αισθανόμενα όντα και σκεπτόμενα άτομα.

Και έτσι παραμένουμε και συντηρούμε τον φαύλο κύκλο της δουλείας και της εκμετάλλευσής τους που είναι τελικά ο φαύλος κύκλος και της δικής μας δουλείας και εκμετάλλευσης.

Όπως πολύ σωστά λεει και το γνωστό τραγούδι None Of Us Are Free (Κανένας μας δεν είναι ελεύθερος) του Solomon Burke: «κανένας μας δεν είναι ελεύθερος, όταν κάποιος είναι δεμένος με αλυσίδες.»

...........................

* Το ντοκιμαντέρ Peaceable Kingdom: The Journey Home (Ειρηνικό Βασίλειο: Το ταξίδι στην εστία) πραγματεύεται γενικά την αλλαγή της συνείδησης των ανθρώπων από την σκληρότητα στην συμπόνια, από την αποσύνδεση στην ταύτιση, από τον ρόλο του θύτη στον ρόλο του συντρόφου και του φίλου των μη ανθρώπινων ζώων και η εστία (home στον τίτλο) σημαίνει ακριβώς την ενσωματωμένη στον άνθρωπο κλίση προς την δικαιοσύνη και τον σεβασμό της ζωής.

** Το ζευγάρι Cheri and Jim Vandersluis που εμφανίζεται στο μικρό αυτό απόσπασμα είχαν σαν όνειρο της ζωής τους να αποκτήσουν την δική τους φάρμα γαλακτοπαραγωγής με κατσίκες. Όμως η ειδυλλιακή εικόνα της φάρμας γρήγορα γκρεμίζεται μόλις έρχονται σε επαφή με την τραγική αλήθεια που επιφυλάσσει η γαλακτοπαραγωγή για τα ζώα και τα μικρά τους: για να υπάρξει παραγωγή γάλακτος, πρέπει να υπάρξει εγκυμοσύνη και μωρό, το οποίο όμως δεν επιτρέπεται να πιει αυτό γάλα, γιατί αν το πιει δεν θα μείνει καθόλου ποσότητα για να διοχετευθεί στην αγορά, και έτσι θα πρέπει να σταλεί για σφαγή και να γίνει κρέας του «γάλακτος».

Έτσι καθώς η εσωτερική τους σύγκρουση μεγαλώνει, η Cheri και ο Jim εγκαταλείπουν την γαλακτοπαραγωγή η οποία πάει κόντρα στα αισθήματά τους και περνώντας στην άλλη πλευρά φτάνουν στην αφετηρία, δηλαδή στην συμπόνια και στην δικαιοσύνη προς την ζωή, αφού τώρα πλέον δραστηριοποιούνται στην πραγματική φροντίδα για τα ζώα μέσα από το καταφύγιο ζώων φάρμας Maple Farm Sanctuary που έχουν ιδρύσει.