Η αλιευτική βιομηχανία αφανίζει σε σημείο εξάλειψης τους καρχαρίες, και τα άλλα μεγάλα ψάρια του ωκεανού
του George Monbiot
Τα θαλάσσια αρπακτικά ζώα είναι στα πρόθυρα της εξάλειψης, όμως η αλιευτική βιομηχανία κατακρεουργεί το περιβάλλον - και με ατιμωρησία.
Εάν αυτά τα ζώα ζούσαν στη στεριά θα υπήρχε παγκόσμια κατακραυγή. Αλλά τα μεγάλα κήτη που περιπλανώνται στις σαβάννες των ανοικτών θαλασσών δεν συγκεντρώνουν καμία τέτοια υποστήριξη. Οι μεγάλοι καρχαρίες, ο γιγαντιαίος τόνος, ο τετράπτερος (marlin) και οι ξιφίες έπρεπε να έχουν το καθεστώς προστασίας του γιγαντιαίου panda ή της λεοπάρδαλης του χιονιού. Παρόλα αυτά, ακόμα πιστεύουμε ότι είναι αποδεκτό για τους ιχθυοπώλες να τα πωλούν και οι διάσημοι σεφ να μας δείχνουν πώς να τα μαγειρεύουμε.
Μια μελέτη στην έκδοση αυτής της εβδομάδας του περιοδικού Science (επιστήμη) αποκαλύπτει την καταστρεπτική κατάρρευση της μεγαλο-πανίδας του ωκεανού. Οι μεγάλοι καρχαρίες βρίσκονται τώρα στο χείλος της εξάλειψης. Από το 1972 ο αριθμός των καρχαριών blacktip έχει μειωθεί κατά 93 τοις εκατό, οι καρχαρίες τίγρεις κατά 97 τοις εκατό και οι καρχαρίες bull, οι καρχαρίες dusky και οι σφυροκέφαλοι κατά 99 τοις εκατό. Σχεδόν ο κάθε πληθυσμός των σημαντικών αρπακτικών ζώων είναι τώρα σε ελεύθερη πτώση.
Ένα άλλο έγγραφο, που δημοσιεύτηκε στο Nature τέσσερα χρόνια πριν, δείχνει ότι περισσότερο από το 90 τοις εκατό των μεγάλων αρπακτικών ψαριών σε όλους τους ωκεανούς του κόσμου έχει χαθεί.
Αντιδρούμε με φρίκη όταν ακούμε για τις κινεζικές γιορτές με πόδια αρκούδων και κρέας τίγρεων. Αλλά αυτό δεν είναι διαφορετικό, όσον αφορά στη διατήρηση των ειδών, από την κατανάλωση σούπας από τα πτερύγια του καρχαρία ή των ξιφιών ή από μπριζόλες σπάνιων ειδών τόνου. Η μια πρακτική θεωρείται βάρβαρη στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Η άλλη προωθείται στις κριτικές και τις συνταγές των εστιατορίων στα έγχρωμα έντυπα των ευϋπόληπτων εφημερίδων.
Από την άποψη του αντίκτυπού του στην οικολογία και την ευημερία των ζώων, η αλιεία του καρχαρία θα μπορούσε να είναι η πιό βάναυση βιομηχανία του πλανήτη. Ενώ μερικοί καρχαρίες αλιεύονται ολόλκηροι, περίπου 70 εκατομμύρια πιάνονται κάθε έτος για τα πτερύγιά τους. Σε πολλές περιπτώσεις, τα πτερύγια κόβονται και ο καρχαρίας πετιέται, ζωντανός, πίσω στη θάλασσα. Μπορεί να πάρει αρκετές εβδομάδες για να πεθάνει. Τα μακρυά παραγάδια και δίχτια που χρησιμοποιούνται για να τους πιάσουν πιάνουν επίσης φάλαινες, δελφίνια, χελώνες και άλμπατρος.
Το νέο έγγραφο δείχνει ότι το πιάσιμο των καρχαριών προκαλεί επίσης έναν καταρράκτη καταστροφών σε ολόκληρη τη τροφική αλυσίδα. Από τότε που οι μεγάλοι καρχαρίες απομακρύθηκαν από τα παράκτια ύδατα στον Δυτικό Ατλαντικό, τα σαλάχια τα οποία έτρωγαν έχουν πολλαπλασιάσει δέκα φορές και έχουν αφανίσει όλα τα κύρια εμπορικά είδη οστρακόδερμων.
Ένα μεγάλο μέρος αυτού του εμπορίου δημιουργείται στην ανατολική Ασία, όπου η σούπα από τα πτερύγια του καρχαρία -- που πωλείται μέχρι και 200 δολλάρια η μερίδα -- είναι σημάδι μεγάλου πλούτου και κοινωνικής τάξης, όπως το χαβιάρι στην Ευρώπη. Η παγκόσμια απαίτηση για το πτερύγιο του καρχαρία αυξάνεται κατά περίπου 5 τοις εκατό ετησίως.
Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ
Αλλά εάν θεωρείτε ότι αυτό είναι ένα ακόμα πρόβλημα για το οποίο μπορούν να κατηγορηθούν οι Κινέζοι και να απαλλαγούν οι Ευρωπαίοι , εξετάστε αυτό: Ο σημαντικός εισαγωγέας παγκοσμίως -- και πιθανώς επαν-εξαγωγέας -- των καρχαριών είναι η Ισπανία. Οι αλιευόμενες ποσότητες της έχουν αυξηθεί 9 φορές από τη δεκαετία του '90 και έχει αντισταθεί -- στις περισσότερες περιπτώσεις επιτυχώς -- σε κάθε ευρωπαϊκή και παγκόσμια προσπάθεια να προστατεύσει το θήραμά της.
Οι Ισπανοί υπερασπίζονται το δικαίωμά τους να σκοτώνουν τους σπάνιους καρχαρίες τόσο λυσσαλέα όσο οι Ιάπωνες υπερασπίζουν το δικαίωμά τους να σκοτώνουν τις σπάνιες φάλαινες. Η αλιευτική βιομηχανία, που εξουσιάζεται παραδοσιακά από τους φασίστες της Γαλικίας, ασκεί έναν εξαιρετικό βαθμό δύναμης στη σοσιαλιστική κυβέρνηση.
Η ισπανική κυβέρνηση, στη συνέχεια, περνάει συνήθως τη γραμμή της στην Ευρώπη. Η ΕΕ, παραδείγματος χάριν, υποστηρίζει ότι έχει απαγορεύσει την αλιεία των πτερυγίων των καρχαριών. Αλλά η αναλογία που θέτει για το βάρος των πτερυγίων σε σχέση με το βάρος των σωμάτων που μεταφέρονται στη στεριά από τους ψαράδες είναι 5 τοις εκατό. Δεδομένου ότι τα φαγώσιμα πτερύγια αποτελούν μόνο το 2 τοις εκατό του σωματικού βάρους του καρχαρία, αυτό σημαίνει ότι οι δύο και μισοί καρχαρίες χωρίς πτερύγια μπορούν να πετιώνται στη θάλασσα για καθένα που έρχεται στην ξηρά.
Ακόμη και αυτό δεν είναι αρκετό για τους Ισπανούς, των οποίων μέλη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν απαιτήσει να αυξηθεί το ποσοστό.
Αλλά και ο Βόρειο-Ευρωπαϊκός πολιτισμός δεν το χειρίστηκε αυτό πολύ καλά, επίσης. Το 2001, η βρετανική κυβέρνηση υποσχέθηκε να προστατεύσει ένα αυστηρά απειλούμενο υπό εξαφάνιση είδος, αποκαλούμενο καρχαρίας άγγελος, του οποίου ο πληθυσμός στα βρετανικά ύδατα κατέρρεε. Ελίχθηκε και αμφιταλαντεύτηκε έως ότου δεν υπήρχε πλέον πρόβλημα: ο καρχαρίας έχει τώρα εκλείψει στη Βόρεια Θάλασσα.
Γιατί το βρίσκουμε τόσο δύσκολο να αντισταθούμε στους ψαράδες; Αυτό το μικροσκοπικό βιομηχανικό λόμπι φαίνεται να έχει τις κυβερνήσεις στην παλάμη του χεριού του. Κάθε χρόνο, η ΕΕ θέτει όρια αλιείας για όλα τα είδη πάνω από τα επίπεδα που συστήνουν οι επιστήμονες. Οι κυβερνήσεις ξέρουν ότι επιτρέπουν στην αλιευτική βιομηχανία να αυτοκαταστραφεί και να καταστρέψει το οικοσύστημα από το οποίο εξαρτάται. Αλλά τίποτα δεν είναι ιερό, εφ' όσον είναι κάτω απ’ το νερό.
Το Νοέμβριο, τα Η.Ε απέτυχαν ακόμη και να παράγουν ένα ψήφισμα που θα ζητούσε επειγόντως μια παύση στο χτένισμα του βυθού του ωκεανού με τράτες. Αυτά τα οικοσυστήματα, που μόλις αρχίζουν να εξερευνιούνται, φιλοξενούν μεγάλα δάση κοραλλιών και σφουγγαριών των βαθιών νερών στα οποία κρύβονται χιλιάδες απόκοσμα είδη. Αλλά δεν μπορούμε να βρούμε τη θέληση να σταματήσουμε τη χούφτα των σκαφών που τα συντρίβει σε κομμάτια.
ΤΟ ΑΛΙΕΥΤΙΚΟ ΛΟΜΠΥ
Η δύναμη του λόμπι των ψαράδων εξηγεί την έλλειψη προστασίας για τα θαλάσσια αρπακτικά ζώα. Αν και τα είδη ψαριών ξεπερνούν αριθμητικώς κατά πολύ τα είδη θηλαστικών, η Συνθήκη σχετικά με το Διεθνές Εμπόριο στα Απειλούμενα υπό Εξαφάνιση Είδη προστατεύει 654 είδη θηλαστικών και μόλις 77 είδη ψαριών. Το εμπόριο μόνο σε εννέα από αυτά υπόκειται σε πλήρη απαγόρευση.
Οι κανονισμοί που καταφέρνουν να θεσμοθετηθούν, αγνοούνται από τους ψαράδες και τις κυβερνήσεις.Τη περασμένη Κυριακή, στεκόμουν με έναν διευθυντή αλιείας στις όχθεις ενός διάσημου ποταμού θαλάσσιας πέστροφας στην Ουαλία. Ίσως θα έπρεπε να πω έναν διάσημο πρών ποταμό θαλάσσιας πέστροφας στην Ουαλία. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, σχεδόν καθόλου ψάρια -- θαλάσσια πέστροφα ή σολομός -- έχουν εμφανιστεί. Δεν ήταν σίγουρος γιατί, αλλά μου είπε ότι τα αλιευτικά πλοιάρια στην ιρλανδική θάλασσα φέρνουν κιβώτια που εν πρώτοις φαίνονται να έχουν πέρκες. Κάτω από το επάνω στρώμα κρύβονται οι θαλάσσιες πέστροφες και οι σολομοί.
Κανένας δεν φαίνεται να νοιάζεται αρκετά για να τους σταματήσει: Ο κυβερνητικός έλεγχος εμφανίζεται να είναι ανύπαρκτος. Η ομάδα πίεσης Oceana μπαίνει μέσα στα ευρωπαϊκά λιμάνια όποτε είναι επίσημη αργία και βρίσκει εκατοντάδες χιλιόμετρα παράνομων διχτυών για αφρόψαρα στοιβαγμένων στα σκάφη. Πού είναι οι επίσημοι επιθεωρητές;
Φυσικά, οι κυβερνήσεις επικαλούνται την ένδεια. Κάτι που σε κάνει να αναρωτιέσαι γιατί αποφάσισαν πέρυσι να διαθέσουν 3,8 δισεκατομμύρια Ευρώ στην καταστροφή του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Αυτό είναι το ποσό που εσείς και εγώ πληρώνουμε τώρα ως επιχορηγήσεις για να κρατηθούν οι ωκεάνιοι καταστροφείς εν δράσει. Αυτά τα χρήματα θα αγοράσουν νέες μηχανές και σκάφη για τους νέους ψαράδες που ελπίζουν να επεκτείνουν την επιχείρησή τους. Με το ίδιο κόστος θα μπορούσαμε να βάλουμε έναν μόνιμο επιθεωρητή σε κάθε μεγάλο αλιευτικό σκάφος στα ευρωπαϊκά ύδατα.
Εάν δεν ενεργήσουμε, ξέρουμε τι θα συμβεί. Ένα άλλο έγγραφο που δημοσιεύεται στο Science εκτιμά ότι με τις σύγχρονες τάσεις, το 2048 θα δούμε τη παγκόσμια κατάρρευση όλων των ειδών που πιάνονται τώρα από τους ψαράδες. Παρόλα αυτά, εάν προλάβουμε τα οικοσυστήματα έγκαιρα -- με προσωρινές απαγορεύσεις αλιείας και τη δημιουργία μεγάλων θαλασσίων πάρκων – αυτά θα μπορέσουν να ανακτήσουν με αξιοπρόσεκτη ταχύτητα. Ελπίζω οι βρετανοί υπουργοί, που τώρα συντάσσουν έναν νέο θαλάσσιο νόμο, να έχουν διαβάσει αυτή τη μελέτη.
Αλλά πέρα από ένα ορισμένο σημείο η κατάρρευση είναι πιθανό να είναι μόνιμη. Στα ανοιχτά των ακτών της Ναμίμπια, όπου η αλιεία έχει καταρρεύσει ως αποτέλεσμα της υπεραλίευσης, έχουμε μια εικόνα του μέλλοντος. Ένα έγγραφο στο Current Biology (τρέχουσα βιολογία) αναφέρει ότι το οικοσύστημα πλησιάζει το "τροφικό αδιέξοδο." Καθώς τα ψάρια έχουν εκκαθαριστεί έχουν αντικατασταθεί από τις τσούχτρες, οι οποίες τώρα τα ξεπερνούν τρία προς ένα. Οι τσούχτρες τρώνε τα αυγά και τις προνύμφες των ψαριών, έτσι η μεταστροφή είναι πιθανώς μη αναστρέψιμη. Έχουμε εισέλθει, μας λέει το έγγραφο, στην "εποχή της κυριαρχίας της τσούχτρας."
Είναι ένα καλό σύμβολο. Η τσούχτρα αντιπροσωπεύει την κατάρρευση του οικοσυστήματος και την έλλειψη πυγμής των ανθρώπων που ήταν υπεύθυνοι για την προστασία του.
ΠΗΓΗ: The Guardian –3-ΑΠΡ-07
